Chị Liêu Thị Kim Phượng bên vườn hoa lan nhiều mặt bông do chị lai tạo giống – Ảnh: K.ANH
Chị được vinh danh “Doanh nghiệp – Doanh nhân xuất sắc” và được công nhận là “Thương hiệu nổi tiếng châu Á – Thái Bình Dương” năm 2021.
Phòng ngủ thành phòng thí nghiệm
Sau khi tốt nghiệp ngành nông học, Trường đại học Nông lâm TP.HCM, chị Phượng đi làm cho các công ty chuyên về cây xanh, cây kiểng. Dành ngày nghỉ đi học thêm tại phòng cấy mô hoa lan, chị Phượng đã cải tạo phòng ngủ hơn chục mét vuông của mình thành phòng thí nghiệm; vốn liếng được bao nhiêu chị mua những dụng cụ như tủ cấy, nồi hấp, máy lạnh… để hấp, cấy mô.
Ban đầu nhiều mẻ thất bại, chị Phượng lên những nhóm cùng đam mê hỏi thăm, tìm kiếm thông tin và nhờ sự hỗ trợ tận tình về chuyên môn của các thầy cô ở trường, đồng nghiệp đi trước mà quá trình nuôi cấy mô của chị Phượng đã có thêm nhiều thuận lợi, từng bước bán được sản phẩm ra thị trường.
Cách đây bốn năm, chị Phượng thuê 200m2 đất tại phường Phước Bình, TP Thủ Đức đầu tư phòng thí nghiệm.
Sau chuyến tham quan Thái Lan trở về, chị quyết định chuyển hướng sang con đường lai tạo và sản xuất các giống hoa lan dendrobium, cung cấp cho thị trường trong nước, đặc biệt là TP.HCM và các tỉnh lân cận.
“Tôi chọn phương pháp thụ phấn, gieo hạt. Mất gần một năm hoàn thành các đơn đặt hàng nhân giống hoa lan giả hạc cho nhà vườn mà tôi đã nhận, cùng lúc tôi đi sưu tầm và nghiên cứu lai tạo các giống lan dendrobium. Sau nhiều lần lai tạo thất bại, tôi cũng đã tìm ra được phương pháp lai các mặt bông làm mẹ, mặt bông làm bố. Hiện tại bộ sưu tập vườn cây giống của tôi có hơn 200 loại mặt bông từ dendro màu, dendro nắng đến các loại dendro chớp khác nhau, và bộ sưu tập ngày càng được mở rộng” – chị Phượng chia sẻ.
Chia sẻ với người đi sau
Chị Phượng cho biết có nhiều người hỏi tại sao không cấy đỉnh, làm các giống đang hot, thị trường đang săn lùng, không phải lo về đầu ra như pensoda, bà liễu, hay các giống lan đột biến đang được thị trường săn tìm.
“Tôi chỉ có một câu trả lời tôi muốn thị trường hoa lan Việt Nam có những mặt hoa riêng. Đó là điều tôi mong muốn khi quyết định chuyển hướng, đi con đường lai tạo giống mới” – chị nói.
Chị Phượng đã trải qua rất nhiều khó khăn, trở ngại từ các cấu lai đến môi trường nuôi cấy, cách làm chồi, lựa chọn chồi cấy, cách ra cây, cách chăm sóc, quản lý vườn… Với dendro mọi thứ đều hoàn toàn khác với dòng giả hạc mà chị đã từng làm trong nhiều năm.
Chị đã đi được 1/10 chặng đường, bước đầu thành công trong vấn đề lai tạo ra những cây giống khỏe, tốc độ phát triển nhanh.
Bước tiếp theo là sẽ trồng các cây pot để xổ mặt bông, lựa chọn các mặt bông đẹp, lạ để tiếp tục công tác lai tạo sau ít nhất 5 – 7 đời (tương đương trên dưới 10 năm). Cùng với đó, chị đăng ký bản quyền các giống lan của Việt Nam trên trường quốc tế.
Hiện chị Phượng vẫn đang tìm kiếm các bạn cùng chí hướng, kết hợp cùng nhau đi trên cùng một con đường. Chị Phượng dành thời gian để quay những clip chia sẻ về những bước khởi nghiệp cho những bạn trẻ đam mê theo con đường cấy mô, không chỉ là hoa lan mà có thể cấy mô chuối và các loài cây giống khác.
Tất cả những thất bại, kinh nghiệm đều được chị chia sẻ khá tận tình. Chị Phượng còn là chi hội trưởng thanh niên của HTX, do vậy chị luôn trao đổi kinh nghiệm khởi nghiệp từ hoa lan đến với các bạn trẻ khi có nhu cầu.
Không chỉ tạo cây giống cung cấp cho các nhà vườn mà cơ sở của chị Phượng còn cung cấp giống lan, cả những chậu lan đã ra hoa cho người yêu thích. Thông qua kênh bán hàng trên sàn thương mại điện tử, trang web của cơ sở… hoa lan từ vườn đã đi khắp nơi trong cả nước.
Ngoài mô và cây con, Vườn Lan Việt còn nhận thiết kế chậu hoa loại lớn cho các doanh nghiệp làm quà tặng. Hiện cơ sở tạo việc làm cho 15 lao động chính và 20 lao động thời vụ. Mỗi tháng, vườn lan của chị cung cấp ra thị trường khoảng 5.000 chai phôi giống, chưa kể những cây con đã được nuôi dưỡng tại vườn.
Chị Phượng mong muốn sắp tới vươn xa hơn thông qua việc kết nối với các nhà vườn đủ năng lực cung cấp cho thị trường xuất khẩu, khẳng định vị thế thương hiệu hoa lan Việt.
Là chủ nhiệm HTX Vườn Lan Việt, chị đã kết nối hơn chục nông dân cùng niềm đam mê với hoa lan ở TP Thủ Đức (TP.HCM).
Bộ sưu tập giống lan của chị Phượng nổi bật là các loại dendro màu (cao khoảng 50cm, cánh tròn, ít chịu nắng), dendro nắng (cao từ 2 – 2,5m, cánh nhọn, chịu nắng tốt, có thể dùng để cắm chậu hoa lớn), dendro chớp (có tia sáng trên rìa cánh, màu sắc và hình dáng là sự kết hợp giữa dendro màu và dendro nắng).
“Tôi luôn hướng đến câu chuyện nhà nông phải trở thành những doanh nhân, ứng dụng công nghệ vào sản xuất, nâng tầm giá trị sản phẩm để xóa bỏ đi định kiến nhà nông phải chân lấm tay bùn” – chị Phượng bày tỏ.
