Quán cà phê ven đường gần Khu công nghiệp Vĩnh Lộc (TP.HCM), buổi chiều tháng 3, chúng tôi gặp anh Huy Hoàng (34 tuổi) đang mồ hôi chảy như mưa, khuôn mặt mệt mỏi. Đôi giày jogger dưới chân anh còn bám đầy vết bụi xi măng, chứng tỏ anh là một người làm việc trong ngành xây dựng.
Mình phải xin làm công việc bốc vác để tạm sống qua ngày, giấu kỹ danh nghĩa kỹ sư xây dựng, không tự hào chút nào.
Nghỉ việc hoặc chờ đợi
Trò chuyện cùng anh Hoàng, chúng tôi biết rằng anh là một kỹ sư xây dựng tại một tập đoàn xây dựng nổi tiếng trong nước suốt hơn 10 năm qua. Tuy nhiên, từ cuối năm 2022, anh gặp khó khăn khi các dự án đang chậm tiến độ, lượng công việc cũng giảm dần. Nhiều kỹ sư như anh đã từ bỏ công việc.
“Một số đồng nghiệp đã xin nghỉ việc, những người còn lại cũng không thể chịu đựng tình trạng nảy sinh liên tục này và đã tự trút bỏ công việc hoặc bị công ty sa thải. Tôi vẫn cố gắng kiên nhẫn vì còn phải lo gia đình, nhưng tôi không thể chấp nhận được nữa”, anh Hoàng chia sẻ.
Theo anh Hoàng, anh đã cố gắng ở lại công ty để nhận phần thưởng trị giá gần 8 triệu đồng và hy vọng khó khăn sẽ qua đi, dự án sẽ khởi động trở lại. Nhưng trước kỳ nghỉ Tết (đầu năm 2023), công ty đột ngột gửi thông báo cho tất cả các kỹ sư.
Công ty đang gặp khó khăn, các dự án khó khăn trong việc khởi động lại và các kỹ sư buộc phải ký thỏa thuận nghỉ việc hoặc chờ đợi cho đến khi công ty tìm được công việc mới.
Lần này, anh Hoàng quyết định ở lại. Mặc dù không đi làm, anh và nhóm của mình sẽ tiếp tục chờ đợi và nhận mức lương cơ bản trong vòng ba tháng, từ 6 – 12 triệu đồng/người tùy vào vị trí.
Tuy nhiên, đến cuối giai đoạn chờ đợi nhưng tình hình vẫn ngày càng tồi tệ, không có bất kỳ dự báo nào về việc trở lại làm việc, và cả thời gian hẹn nếu có cũng phải đợi sau kỳ nghỉ lễ 30-4. Khoản tiền phụ cấp trong thời gian chờ đợi không đủ để chi tiêu cho gia đình.
“Đang đợi công ty trả lời, nếu họ nói vẫn phải chờ đợi thêm thì tôi sẽ nghỉ việc”, anh Hoàng cho biết.
Trong tình thế khó khăn này, anh đã tạm thời xin làm công nhân thời vụ tại một công xưởng trong Khu công nghiệp Vĩnh Lộc. Từ một kỹ sư giám sát công trường xây dựng với các dự án tính theo tỷ đồng, anh Hoàng giờ phải làm công việc vất vả, giấu nhẹm danh nghĩa kỹ sư vì “phải tự xoay xở, đảm bảo cho gia đình, không có gì mà tự hào”.
“Rải thảm” đơn xin việc
Không có dự án, rồi có dự án nhưng phải “đắp chiếu” vì đối tác thiếu vốn… câu chuyện khó nuốt của ngành xây dựng đang phải đối mặt. Tại một công ty xây dựng khác, kỹ sư trẻ Lê Văn Nhân (TP Thủ Đức) cũng đau đầu phải chọn giữa việc đi làm hay “nằm vùng”… chờ đợi công việc.
Là một người không thích ngồi yên một chỗ, tuổi đời chỉ 28, đầy nhiệt huyết với nghề, Nhân đã quyết định nghỉ việc. Nhưng khổ đau chỉ bắt đầu vì tình hình khó khăn này đã lan ra khắp ngành, không nơi nào thoát được.
Không chỉ vậy, công việc trong ngành xây dựng đòi hỏi nhiều kỹ thuật, kinh nghiệm nhưng Nhân vẫn được xem là “tân binh” mặc dù đã có gần 5 năm kinh nghiệm làm công việc trên công trường. Vì vậy, việc tìm một điểm đến mới là một hành trình gian khó đối với anh bạn trẻ.
Để tự tạo cơ hội, Nhân đã phải “rải thảm” đơn xin việc khắp nơi, mọi công ty xây dựng mà anh biết, mặc dù biết chắc rằng không phải ai cũng chấp nhận. “Nói thêm cũng buồn vì phải học 5 năm, có 5 năm kinh nghiệm nhưng vẫn thất nghiệp như thường”, Nhân cười chua.
Khó khăn tràn ngập
Ngay từ câu chuyện đầu tiên khi chia sẻ với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Hữu Lĩnh – giám đốc Công ty TNHH kỹ thuật xây dựng An Phú Thịnh – đã nhắn mạnh rằng ngành xây dựng hiện đang gặp khó khăn tràn ngập.
Theo ông, nguồn gốc vấn đề bắt đầu từ việc lãi suất vay ngân hàng tăng cao. Mức lãi suất hiện tại đang gây khó khăn cho các doanh nghiệp xây dựng, ảnh hưởng đến lợi nhuận kinh doanh.
Ngoài ra, tính thanh khoản của thị trường quá thấp trong khi lãi suất vay quá cao khiến các chủ đầu tư thiếu vốn. Hiện tại, lãi suất vay dao động từ 15 – 17% trong khi lợi nhuận chỉ đạt từ 5 – 6%. Điều này khiến bài toán kinh tế không hợp lý, buộc các doanh nghiệp phải cắt giảm nhân sự và ngừng dự án.
Nhiều đơn vị xây dựng đã phải cắt giảm tới 90% nhân sự. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp đã chuyển sang trạng thái “ngủ đông” từ trước Tết và dự kiến tiếp tục kéo dài sau kỳ nghỉ 30-4, nhưng vẫn không biết liệu có thể trở lại làm việc hay không.
Tuy nhiên, bất kể có “đắp chiếu” dự án hay “ngủ đông” doanh nghiệp, theo giám đốc An Phú Thịnh, các đơn vị vẫn phải duy trì hoạt động, các bộ phận từ bảo vệ công trình đến bảo trì hệ thống (phòng cháy chữa cháy, điện, nước, máy móc, dây chuyền vận thăng)…
