Bốn xu hướng của “nền kinh tế lười biếng” là nấu ăn tại nhà, sắp xếp nhà cửa, món ăn nấu sẵn, đồ dùng thông minh – Ảnh: Sixth Tone
Bận bịu với công việc lại còn phải tốn thêm thời gian cho việc nhà, người trẻ Trung Quốc sẵn sàng chi hàng nghìn nhân dân tệ để mua những món đồ công nghệ hoặc thuê dịch vụ để giúp họ làm việc nhà thuận tiện hơn.
Cuộc khảo sát về mức tiêu dùng năm 2022 của công ty tư vấn Zhimeng cho thấy, gần 80% số người được hỏi sinh sau năm 1995 cho hay họ sử dụng thiết bị thông minh cho các công việc trong gia đình, 75% trong số đó dựa vào dịch vụ để tiết kiệm thời gian nấu nướng và dọn dẹp.
Chính nhu cầu này đã tạo ra một thị trường được mệnh danh là “nền kinh tế lười biếng”, bao gồm mọi thứ từ thiết bị gia dụng thông minh đến dịch vụ giao đồ ăn nấu sẵn. Theo trang Sixth Tone, có bốn xu hướng tiêu dùng đã trở nên phổ biến trong giới trẻ Trung Quốc – những người ngày càng góp phần vào “nền kinh tế lười biếng”.
Nền kinh tế lười biếng: Thuê nấu ăn tại nhà
Dịch vụ này đang được chia sẻ rộng rãi trên nền tảng phong cách sống Xiaohongshu. Dịch vụ nấu tận nơi giống như thuê một đầu bếp đến nhà, cung cấp cho khách hàng mọi thứ từ nấu ăn trong các dịp lễ đến các món ăn hàng ngày.
Những người đã sử dụng dịch vụ này cho hay, một số nhà cung cấp dịch vụ thậm chí còn hứa sẽ dọn dẹp sau đó với chi phí từ 68 đến 128 nhân dân tệ (khoảng 10-20 USD) cho tối đa bốn món ăn.
Hu Junzhen, một đầu bếp ở Quảng Châu đã bắt đầu kinh doanh nấu ăn tận nhà vào tháng 10 chia sẻ với Sixth Tone: “Trải nghiệm phục vụ thực tế phức tạp hơn vẻ ngoài, bạn phải mất hàng giờ để tìm hiểu về khẩu vị của khách hàng”.
Hu Junzhen chuẩn bị món ăn tại nhà khách hàng và thành phẩm – Ảnh: Hu Junzhen
Hầu hết khách hàng của anh là những người lao động trẻ ở thành thị và những bà mẹ không có nhiều thời gian nấu ăn trong khi chăm sóc con cái.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp này đang gặp phải những thách thức liên quan đến thủ tục tiêu chuẩn hóa, với cảnh báo của cơ quan giám sát quyền người tiêu dùng về an toàn thực phẩm và các vấn đề liên quan đến quyền riêng tư.
Dọn dẹp, sắp xếp nhà cửa
Nhiều người trẻ thuê các chuyên gia thuê ngoài việc dọn dẹp nhà cửa của họ. So với các dịch vụ dọn phòng và dọn dẹp truyền thống, dịch vụ sắp xếp này mang đến một giải pháp tùy chỉnh, mặc dù có mức giá cao hơn.
Li Xiaorong, người sáng lập một công ty khởi nghiệp cung cấp dịch vụ sắp xếp nhà cửa có trụ sở tại Hàng Châu, nói với Sixth Tone rằng hầu hết khách hàng của cô là các bà nội trợ trẻ, nhân viên văn phòng cấp cao và những người có ảnh hưởng trực tuyến (KOL).
Nhóm làm việc của Li – Ảnh: Li Xiaorong
“Nhiều lúc, nó không chỉ là giải quyết các vấn đề liên quan đến đồ vật, mà còn là giải quyết các vấn đề liên quan đến mối quan hệ”, Li giải thích thêm một số khách hàng sử dụng dịch vụ để giải quyết tranh chấp trong gia đình, hay tăng thêm sự hài hòa cho không gian sống.
Theo một bài báo, giá trị sản xuất hàng năm của ngành sắp xếp đã đạt 100 tỉ nhân dân tệ vào năm 2020. Năm 2021, Bộ Nhân sự và An sinh xã hội thừa nhận tổ chức là một nghề mới, cần gần 20.000 người lao động trong bối cảnh nhu cầu ngày càng tăng, mặc dù tỉ lệ tiêu chuẩn trong toàn ngành và chất lượng dịch vụ vẫn còn là dấu chấm hỏi.
Bữa ăn nấu sẵn
Tháng 7-2022, hàng triệu người đã tham gia một buổi phát trực tiếp trên ứng dụng Douyin để mua món cá dưa cải bắp chế biến sẵn được bán với giá 0,01 nhân dân tệ. Buổi phát trực tiếp kéo dài 19 giờ của công ty Qudian kết thúc với doanh thu lên đến 250 triệu nhân dân tệ, cho thấy nhu cầu đối với các sản phẩm như vậy.
Quảng cáo một món ăn nấu sẵn tại một siêu thị ở Bắc Kinh – Ảnh: VCG
Nhu cầu mạnh mẽ đã thu hút một số lượng lớn các doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này trong những năm gần đây. Doanh số bán các bữa ăn nấu sẵn trong mùa mua sắm “Double Eleven” năm 2022 đã tăng gấp đôi so với năm trước đó.
Theo công ty tư vấn thị trường iiMedia, Trung Quốc hiện có khoảng 64.000 doanh nghiệp liên quan đến thực phẩm sơ chế và thị trường dự kiến sẽ đạt hơn 1 nghìn tỉ nhân dân tệ vào năm 2026 .
“Việc này tiết kiệm thời gian và giúp việc nấu ăn trở nên dễ dàng hơn nhiều cho những người mới bắt đầu như tôi. Thực phẩm sơ chế có tất cả thực phẩm sống và thậm chí cả gia vị, bạn chỉ cần nấu thôi”, Luo (22 tuổi) vô cùng hài lòng.
Nhưng sự gia tăng của thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối, chất béo đã làm dấy lên mối lo ngại về những nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe và bị nhiều người dùng phàn nàn về chất lượng, theo một nền tảng báo cáo được phát triển bởi hãng truyền thông nhà nước people.cn.
Thiết bị gia dụng thông minh
Khảo sát của Zhimeng cho thấy 69% những người sinh sau năm 1980 cho mình là “chuyên gia” trong việc sử dụng các thiết bị thông minh để dọn dẹp nhà cửa. Con số lên đến 90% đối với những người sinh sau năm 2000.
Nhu cầu làm cho công việc gia đình trở nên thuận tiện hơn đã tạo ra sự bùng nổ cho các thiết bị thông minh với 260 triệu sản phẩm mới được tung ra thị trường vào năm 2022. Robot dọn dẹp đã “nổi như cồn” với doanh thu đạt 11 tỉ nhân dân tệ vào năm 2021, tăng 17% so với năm 2020, theo công ty tư vấn thị trường AskCI.
Những robot này có mức độ tự chủ cao hơn và đi kèm với các tính năng tự động đổ đầy nước, đồng thời giặt và tự làm khô cây lau nhà. Tuy nhiên vẫn có những tranh cãi về giá cả, robot làm hỏng đồ đạc trong khi số khách hàng khác lại tỏ ra hài lòng.
Irene Ge (ngụ ở Thượng Hải) đã trả gần 6.000 nhân dân tệ (khoảng 20 triệu đồng) cho một robot hút bụi: “Điểm hấp dẫn lớn nhất của sản phẩm là giúp hoàn thành các công việc tôi thường phải làm. Đó là sự giải phóng thực sự cho bàn tay và con người của tôi”.
